Đi xa cần bền, đi đúng cần tĩnh: Hành trình 20 năm tiên phong năng lượng sạch

Hành trình 20 năm tiên phong năng lượng sạch của SolarBK không được viết bằng tốc độ, mà bằng sự bền bỉ. Không tìm kiếm sự ồn ào, mà giữ vững một cách làm tử tế, khoa học và nhất quán. Trong một lĩnh vực luôn thay đổi, nơi thị trường nhiều phen thăng trầm và chính sách đòi hỏi sự thích ứng liên tục, sự “tĩnh” ấy trở thành điểm tựa để SolarBK đứng vững.

Hai thập kỷ trước, khi năng lượng tái tạo vẫn còn lạ lẫm ở Việt Nam, ít ai nghĩ rằng những thiết bị năng lượng mặt trời đang thử nghiệm trong phòng thí nghiệm lại có thể mở ra một hành trình dài đến thế. Thời điểm đó đầy những khó khăn: thị trường chưa rõ hình hài, khung chính sách còn manh nha, nhận thức cộng đồng chưa cởi mở. 

Nhưng giữa những chật vật ban đầu, SolarBK chọn cách tiến từng bước vững vàng: Làm ra những ứng dụng thực sự vận hành được, chứng minh hiệu quả bằng giá trị mang lại cho người dùng, và kiên định với nguyên tắc làm nghề nghiêm túc.

Hôm nay, khi Net Zero 2050 đã trở thành cam kết của quốc gia, câu chuyện mà ông Nguyễn Dương Tuấn chia sẻ trong chương trình “Vì Cuộc Sống Xanh” của Đài Phát thanh và Truyền hình TP.HCM (HTV) phản chiếu không chỉ sự lớn mạnh của SolarBK, mà còn cho thấy bước tiến của ngành năng lượng sạch Việt Nam: người Việt hoàn toàn có thể làm chủ công nghệ, triển khai những dự án quy mô và đóng góp bền vững cho mục tiêu chuyển dịch xanh.
Cơ duyên đến với năng lượng sạch của ông Tuấn bắt đầu từ rất sớm. Sinh ra trong một gia đình làm nghiên cứu năng lượng tái tạo, những lần theo ba mẹ đến các điểm thử nghiệm điện gió những năm 1990 đã gieo vào ông một trực giác giản dị mà bền chặt: tri thức chỉ thật sự có ý nghĩa khi chạm được vào đời sống.

Tiếp nối nền tảng R&D của Trung tâm RECTERE thuộc Đại học Bách khoa TP.HCM, ông Tuấn đã quyết tâm đưa công nghệ ra khỏi phòng lab, biến nó thành những giải pháp năng lượng sạch “Made in Vietnam” phù hợp khí hậu, lưới điện, hành vi sử dụng của người Việt.

Thời điểm đó, năng lượng mặt trời bị xem là “xa xỉ”, tấm quang điện được nhìn như một thứ để… trưng bày hơn là ứng dụng. SolarBK chọn hướng đi khác: không trình diễn công nghệ, mà đưa ra các ứng dụng cụ thể để người dùng cảm nhận được ngay sự an toàn, ổn định và lợi ích kinh tế. “Đưa năng lượng sạch vào cuộc sống” vì thế không còn là khẩu hiệu, mà là một tinh thần làm nghề.

Doanh nghiệp không bán thiết bị rời rạc, mà đầu tư mạnh vào R&D để tạo ra các giải pháp trọn vẹn, có cam kết rõ ràng về hiệu quả vận hành. Với ông Tuấn, một hệ thống năng lượng có vòng đời 15–25 năm không thể được quyết định chỉ bằng giá rẻ. Tư duy dài hạn, đề cao chất lượng, độ bền và sự minh bạch, là cách duy nhất để giữ niềm tin khách hàng.

2. Đi qua “kỷ băng hà” của thị trường năng lượng sạch

Nhìn lại hai mươi năm, năng lượng tái tạo Việt Nam chưa bao giờ là một con đường dễ đi. Từ giai đoạn gần như không có chính sách, đến thời FIT bùng nổ rồi dừng đột ngột, cộng thêm cú sốc Covid-19, thị trường đã trải qua đủ mọi cung bậc của kỳ vọng, bùng nổ, rồi chững lại. Ông Tuấn gọi giai đoạn hậu 2020 là “kỷ băng hà”. Khi ưu đãi giá dừng lại, dịch bệnh kéo dài, nhiều dự án ngưng trệ, không ít doanh nghiệp rời thị trường. Với SolarBK, đó là thời điểm sống còn. Nhưng thay vì nói về khó khăn, ông nhắc đến hai chữ “trách nhiệm”. Dù áp lực lớn đến đâu, SolarBK cố gắng không buông tay những cam kết đã nói với khách hàng. Có thể chậm, có thể phải thiết kế lại, nhưng không bỏ dở.

Chính cách ứng xử ấy giúp SolarBK giữ được niềm tin, điều quý nhất trong một thị trường còn mới. Nhiều dự án đã quay lại với SolarBK, không phải vì những phát biểu hay cam kết, mà vì họ biết doanh nghiệp này đã đứng vững qua những thời kỳ “băng giá” của thị trường.

3. Con người – Tài sản bền nhất, và những dự án chạm đến trái tim

Trong suốt cuộc trò chuyện, ông Tuấn nhắc đến con người nhiều hơn con số. SolarBK được gây dựng bởi những nhà giáo, nhà nghiên cứu của Bách Khoa và đến nay vẫn giữ tinh thần ấy: tri thức, kỷ luật, và sự gắn bó. Có những nhân sự ở lại 10–15 năm. Có những người trưởng thành từ SolarBK rồi giữ các vị trí quan trọng tại doanh nghiệp năng lượng lớn trong và ngoài nước.

Ông không xem đó là “chảy máu chất xám”, mà coi đó là một sự lan tỏa tự nhiên: Bất cứ nơi nào họ đi qua, đều mang theo tinh thần làm nghề tử tế của SolarBK. Đó là một dạng “tài sản vô hình”, nhưng lại là giá trị bền lâu nhất của doanh nghiệp. Nếu phải chọn một dự án nói lên tinh thần của SolarBK, bên cạnh các công trình lớn như VinFast 30 MWp hay LEGO, ông Tuấn vẫn luôn dừng lại lâu hơn khi nhắc đến dự án “Thắp sáng Trường Sa và nhà giàn DK1”. Ánh mắt ông như sáng lên một tầng ý nghĩa khác, không vì doanh thu, mà vì lần đầu tiên một giải pháp năng lượng sạch do người Việt nghiên cứu, thiết kế và triển khai đã góp phần thắp sáng những điểm tiền tiêu của Tổ quốc.

Ở nơi đầu sóng ngọn gió ấy, năng lượng sạch không còn là câu chuyện kỹ thuật hay hiệu suất, mà trở thành biểu tượng của chủ quyền và của tri thức Việt Nam. Đó là khoảnh khắc mà ông gọi là “biết mình đang đi đúng đường”. Đúng vì ý nghĩa, không phải vì dễ; đúng vì giá trị lâu dài, không phải vì ồn ào; đúng vì giữ được tinh thần của những ngày đầu tiên lựa chọn con đường này.

4. Bước đi vững vàng trong kỷ nguyên Net Zero

Khi mục tiêu Net Zero 2050 trở thành chiến lược quốc gia, năng lượng sạch bước vào một chương mới, sôi động hơn, cạnh tranh hơn nhưng cũng đặt ra nhiều bài toán khó hơn. SolarBK chọn giữ trạng thái “tĩnh”: Tỉnh táo, bền bỉ và không cuốn theo những làn sóng ngắn hạn.

Ông Tuấn cho rằng lợi thế của Việt Nam đến từ ba yếu tố rõ rệt: tài nguyên gió và mặt trời dồi dào, nhu cầu chuyển dịch xanh của doanh nghiệp FDI và người dân, cùng với định hướng nhất quán của Chính phủ về Net Zero. Nhưng để biến lợi thế thành giá trị, phải dựa trên công nghệ đủ tốt và chính sách đủ minh bạch.

Ở khía cạnh công nghệ, ông nhấn mạnh vai trò của lưới điện thông minh và các thuật toán điều khiển, “bộ não” giúp cân bằng tải và nguồn phát. Ở phần lõi này, ông tin rằng người Việt có đủ năng lực để không thua bất kỳ quốc gia nào.

Về chính sách, ông cho rằng thị trường hiện tại không cần thêm ưu đãi tốn kém, mà cần một hành lang rõ ràng để doanh nghiệp dám đầu tư. Nghị quyết 70 và Nghị quyết 57 mở ra cơ hội để doanh nghiệp Việt bước sâu hơn vào chuỗi giá trị năng lượng sạch, từ nội địa hóa đến liên doanh và từng bước làm chủ công nghệ.
Với vai trò thành viên Hiệp hội Doanh nghiệp Xanh TP.HCM (HGBA), SolarBK hướng đến đồng hành cùng doanh nghiệp Việt trên con đường xanh hóa: Chia sẻ tri thức, cung cấp giải pháp được kiểm chứng, hỗ trợ doanh nghiệp làm đúng, làm bền, làm có trách nhiệm.

5. Đi xa cần bền, đi đúng cần tĩnh

Hai mươi năm không phải là quá dài trong lịch sử một ngành, nhưng đủ dài để thử thách sự kiên định của những người chọn đi trước. Từ những tấm quang điện đầu tiên lắp bằng đôi tay của các kỹ sư, đến những dự án trải dài từ đất liền ra biển đảo, hành trình của SolarBK cho thấy một điều giản dị: Muốn đi xa phải bền, muốn đi đúng phải tĩnh.

Trên sóng “Vì Cuộc Sống Xanh”, ông Nguyễn Dương Tuấn không nói bằng những tuyên bố lớn, mà bằng sự chân thành, sâu sắc của một người đã đi gần trọn hai mươi năm đầy tâm huyết với năng lượng sạch. Đó là mạch suy nghĩ nhất quán: làm điều có ích, làm đến nơi, và làm với niềm tin rằng năng lượng sạch không chỉ là ngành kinh doanh, mà là một phần trách nhiệm với tương lai.

Và đó cũng là cách SolarBK, một doanh nghiệp Việt, tiếp tục đóng góp vào hành trình Net Zero: Lặng lẽ, bền bỉ, nhưng đủ sâu, tiên phong để tạo ra thay đổi thật.

Xem lại chương trình “Vì Cuộc Sống Xanh” của Đài Phát thanh và Truyền hình TP.HCM tại đây.